Opublikowane w

Chłopiec z Kresów – Tomasz Wandzel

Tomasz Wandzel – (rocznik 1975) to autor lubiący gatunkowo eksperymentować. Ma na swoim koncie zarówno powieści sensacyjne, kryminalne jak i obyczajowe, czy historyczne. Jest wielokrotnym stypendystą różnych instytucji, wspierających rozwój kultury m.in. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mieszka w Prabutach, które często pojawiają się w jego twórczości. Zawodowo pracuje jako copywriter.

okładkowo
Powieść inspirowana prawdziwymi wydarzeniami. Jest rok 1943. Wschodnie rubieże Rzeczpospolitej zajmowane są raz przez wojska sowieckie, raz przez niemieckie, Ukraińcy zapominają o latach dobrych stosunków i mordują swoich sąsiadów. Na tym wstrząsającym tle Autor opisuje głęboko wzruszającą historię. Ośmioletni Henryk zostaje oddany przez rodziców do swojego wuja na tzw. przezimowanie. W trakcie zabawy powoduje zaprószenie ognia, od którego zajmuje się cała obora. Przestraszony, w obawie przed karą ucieka. W ten sposób zaczyna się jego wieloletnia niesamowita tułaczka. Przez jakiś czas błąka się po okolicznych miejscowościach, mieszkając w różnych miejscach i u przypadkowych ludzi. Po wojnie trafia do Francji, potem do Algierii. Niezwykłe jest, jak wielu ludzi dobrej woli spotyka na swej drodze, a jest to przecież historia prawdziwa. Przez cały czas Henryk próbuje na wszelkie sposoby odnaleźć swoją rodzinę, która została na Kresach. Chłopiec z Kresów to losy Henryka, jego rodziny oraz innych bohaterów przedstawione w zbeletryzowanej formie.

Powieści oparte na faktach pokazują jakże często znaną prawdę, że życie pisze najlepsze scenariusze, a fikcja się do nich nie umywa. Książka „Chłopiec z kresów” jest tego doskonałym przykładem. Mamy tu zarówno dynamiczną zwartą i nieprzewidywalną akcję na każdej ze stron, a jednocześnie bardzo przejmujące fakty nad którymi nie da się bez przemyśleń „od tak sobie” przeskoczyć dalej. Jak gdzieś już przeczytałam, „to nie była łatwa książka” i ja też się pod tym podpisuje.
„Chłopiec z Kresów” jest historią wyjątkową, bo wraz z jej głównym bohaterem Henrykiem szukamy nie tylko rodziny i swojego miejsca w świecie ale po prostu szczęścia.
Całość czyta się praktycznie na jednym oddechu Genialna konstrukcja i wyczucie jakby nie było prawdziwych bohaterów.
Ech, życzyć sobie jak najwięcej takich „fabularyzacji”.


Wyd. MG
Opublikowane w

Zapomniane Kresy – Sławomir Koper

Sławomir Koper to historyk oraz absolwent Historii na Uniwersytecie Warszawskiem. W swoim dorobku ma m.in.: „Tajemnice i sensacje świata antycznego”,”Śladami pierwszych Piastów”, czy „Życie prywatne elit II Rzeczypospolitej”. Specjalizuje się w okresie międzywojennym dziejów Polski i historii polskiej obyczajowości XIX w. Autor mieszka w Legionowie, pasjonuje się muzyką i sportem. 

okładkowo
Gdyby zapytać przechodnia na ulicy o definicję Kresów, bez namysłu odpowie; Lwów, Wilno, Nowogródek, niektórzy dorzucą jeszcze Krzemieniec. A przecież Kresy to nie tylko legendarne stolice polskości, to także zaścianki i kresowe stanice. To również zapomniane Kresy – te w dawnych Inflantach Rzeczypospolitej. To właśnie z tych terenów pochodziło wielu artystów, polityków i wojennych bohaterów, którzy znakomicie zapisali się na kartach polskiej historii. To na Uniwersytecie w Dorpacie biło polskie serce, a na politechnice w Rydze kształciły się młode kadry techniczne odrodzonego państwa polskiego. Musimy stale o tym przypominać.

Jako pasjonatka Kresów, czyli tych terenów dawnej Polski, które „jak obwarzanek najlepsze po brzegach” (według marszałka Józefa Piłsudskiego) nie mogłam odpuścić sobie tego tytułu. Dodatkowo w jakiejś części sama z nich pochodzę (prababka była z Pińska).
Książka sporych rozmiarów, pięknie wydana w twardej oprawie i z licznymi zdjęciami w środku. Podzielona na rozdziały – pełne ciekawych opowieści. Takich opowieści o jakże niesłusznie zapomnianej części naszej dawnej Rzeczpospolitej.
Znajdziemy tu nie tylko opisy różnych ciekawych i ważnych wydarzeń, ale też biografie wielu historycznych postaci, które pochodziły z tych terenów lub były związane z owymi stronami w jakiś sposób. Wszystko zostało, jak to u Sławomira Kopra, opisane niezwykle soczystym i barwnym językiem, po prostu arcyciekawie.

Kto zna książki tego autora ten wie jak solidną historycznoliteracką robotę wykonuje i nie trzeba namawiać do czytania jego książek. A kto nie zna, to namawiam szczerze, bo naprawdę warto odkryć coś więcej niż tylko wierzchołek góry lodowej naszej narodowej tożsamości.

Wyd. FRONDA
Opublikowane w

Syn Bagien – Paweł Rzewuski

Paweł Rzewuski jest historykiem i doktorem filozofii. Zajmuje się filozofią polityki i historią społeczną. Autor Filozofii Piłsudskiego. Uczestnik warsztatów Identitas na wyspie Uløya w 2020 roku. Wydawnictwo Literackie wydało jego Grzechy „Paryża Północy” (2019). A w tym roku powieść pt. „Syn bagien”

okładkowo
Rok 1937. Na dzikiej, miejscami pogańskiej ziemi Polesia dochodzi do serii okrutnych morderstw i zaginięć. Podejrzenia kierują się w stronę Wacława Kostki-Biernackiego – wszechwładnego wojewody poleskiego. To ubóstwiany przez mieszkańców, znienawidzony przez przeciwników politycznych i podejrzany o konszachty z samym diabłem niepodzielny władca. Jednym z zaginionych w odmętach poleskich bagien jest kapitan kontrwywiadu Adam Staff. Dowództwo w ślad za nim posyła młodego i ambitnego Maurycego Jakubowskiego, który niczym kapitan Marlow podąża na spotkanie z poleskim Kurtzem – Wacławem Biernackim.
(…) Niezwykły kryminał z potężną dawką historii przedwojennej Polski. Erudycja i umiejętność snucia opowieści – to wyróżnia Pawła Rzewuskiego, który do tej pory dał się poznać jako autor książek o historii dwudziestolecia, a teraz próbuje sił w zupełnie nowym gatunku. Z powodzeniem!

Kto mnie zna ten wie, jak bliskie mi i ukochane są tematy związane z Kresami oraz samym Polesiem, zwłaszcza z nim, do tego dziejące się w jednym z moich ulubionych okresów w historii, czyli XX-leciem. Więc grzechem byłoby nie sięgnąć po „Syna bagien” Pawła Rzewuskiego.
Mamy tu świetne połączenie retro kryminału z powieścią przygodową.
Do tego całość zanurzona w szpiegowsko ezoterycznym sosie z posypką w postaci mitologii słowiańskiej. Palce lizać po prostu.

Ale wracając do Polesia, to jawi się ono (nie tylko mnie jak się okazuje) jako Dziki Zachód (a raczej Bardzo, Dziki Wschód) – takie surowe zazadzie, przykurzone, tajemnicze i bardzo niebezpieczne. Podczas lektury książki odczuwa się cały czas ową mroczną i tężejąca, ze strony na stronę, atmosferę. To bez wątpienia taki kresowy „Noir”, no i jakby nie było czuć pióro historyka (i to bardzo wiarygodne pióro). Przedstawiona czytelnikom kryminalna intryga jest bowiem niesamowicie wciągająca, przemieszana z mroczną legendą o Czarnym Diable z bagien. W ogóle dawne słowiańskie wierzenia nadają całości swoisty smaczek grozy w stylu najlepszych mistrzów t.j. Stefan Grabiński, Wojciech Żukrowski i inni. Koniecznie.

P.S. A samego autora zapraszam kiedyś na Podlasie do wsi Rzewuszki, po kolejne inspiracje, no w końcu nazwisko zobowiązuje 🙂

Wyd. Literackie
Opublikowane w

Tylko nie Podlasie – Sylwia Skuza

Sylwia Skuza to mazowszanko/kresowianka z pochodzenia, a prywatnie wielka miłośniczka Mazur i Podlasia… Z wykształcenia językoznawca. „Tylko nie Mazury” były jej debiutem literackim, a teraz w moje ręce trafiła kontynuacja perypetii (różnej maści) dzielnego Groma pt. „Tylko nie Podlasie”. 

okładkowo
Pomimo, że akcja powieści rozpoczyna się w Wenecji, to jej sercem jest tytułowe Podlasie. Nie oznacza to jednak, że komisarz Gromosław Sidorowicz porzucił ukochane Mazury.
Testament dziadka, zagadkowo złożony u podlaskiego notariusza, nakłada na Groma obowiązek wypełnienia jego ostatniej woli – odnalezienia śladów po zaginionych w 1946 roku mężczyznach z okolic Dubicz Cerkiewnych.

Równolegle z tymi poszukiwaniami Sidorowicz podejmie się pomocy w ustaleniu losów prawosławnego duchownego, który niespodziewanie zniknął z parafii z dużą sumą pieniędzy.
Chęć niesienia pomocy wplącze policjanta nie tylko w szereg zagadkowych zabójstw i wyczerpującą podróż po podlaskich drogach, ale też pogmatwa działania polskich i watykańskich służb specjalnych.

Grom, podobnie jak podążająca za nim udręczona kryzysem wieku dojrzałego matka, nie spotka na Podlasiu szeptuch, ale odnajdzie – dosłownie i przenośnie – znacznie więcej niż by się spodziewał.

„Czekała, czekała i się doczekała…” – jakby to powiedziała babka z Podlasia. A na co czekała? Ano, na kolejną książkę Sylwii Skuzy. Widać, że autorka obrała ciekawy kierunek fabularny (i to za pomocą jednego bohatera), bo już obskoczyła drugi region ściany wschodniej naszego pięknego kraju 🙂

Ale na poważnie. Sama jako Podlasianka (Podlasie południowe, na pograniczu z Mazowszem), byłam bardzo ciekawa tej książki) nie żeby sie tam czepiać, ale zobaczyć jak jej poszło.
„Poszło czołgiem na pograniczu…”, bardzo realistycznie, do rzeczy i mega skrupulatnie, ale w tym najlepszym znaczeniu. Wydawało mi się, że skoro z stamtąd pochodzę, to wszystko już tam widziałam i wiem, a tu guzik.
Już podczas lektury notowałam sobie różne sprawy i miejsca, które jeszcze musze „obadać” lub obejrzeć. 

Autorka oprócz znanych, mniej lub bardziej lubianych bohaterów przedstawiła nam nowych (równie ciekawych) zwłaszcza jeden Włoch dobrze tutaj wypadł (aż się prosi o jego historię w osobnej książce.
Pięknie i z czułością oddane wszelkie okoliczności przyrody, wierzeń, obrzędów itd. 

Nie można też odmówić książce aktualności (covidowej), bo akcja dzieje w realiach pandemicznych, które dotykają niektórych bohaterów. Dobrze pokazane realia tego czasu na tle całej podlaskiej społeczności.

Całość mogłaby być większa objętościowo, wątki jeszcze bardziej rozwinięte, ale wtedy to musiałaby powstać co najmniej trylogia, bo kochani Podlasie jest tak bogatym i niezmierzonych (nie tylko pisarsko regionem), że niespełna 400 stron…to za mało.

Polecam. Do poznania pióra autorki, jak i samego regionu.

Wyd. MG 
Opublikowane w

Prypecią do Nobla – Hanna Kondratiuk

Hanna Kondratiuk pochodzi z Kotłówki na Podlasiu. Jest absolwentką UW. Od 1993 roku pracuje w Tygodniku Białorusinów w Polsce – „Niwa”; Spod jej pióra wyszły: W stronę Tarasiewicza (2002), Carskaja Tryzna (2007, w języku białoruskim), Dziadowskie tournée z Anatolem S. (2010 w języku białoruskim), Białoruś. Miłość i marazm (2013). Za „Prypecią do Nobla” była nominowana do najważniejszej w Białorusi literackiej nagrody. Mieszka w Białymstoku. 

okładkowo

Hanna Kondratiuk opisuje w niej swoje podróże po ukraińskiej części Polesia. Reporterka oddaje głos mieszkańcom tych tajemniczych dla wielu z nas terenów. I to właśnie ich opowieści budują historię. Dowiadujemy się z nich sporo nie tylko na temat kuchni i obrzędów, lecz także historii i współczesnych problemów tej krainy.

okładkowo
Sajczuk, sztemper, mury, hyry to imiona najsławniejszych wiatrów poleskich. Jest tych wiatrów dwanaście. Trzeba wiedzieć jak przed nimi się bronić. Dopytała o to Hanna Kondratiuk i dzieli się z nami. Dowiedziała się także mnóstwa innych rzeczy, które bardzo się przydadzą podczas wyprawy nad Prypeć, nad Pinę, albo do Nobla. Codziennych, praktycznych, historycznych, baśniowych. O sposobach podróży, o sporządzaniu kindziuka, który będzie świeży przez rok, o tym jak len może obrzydnąć, że choć ty płacz, o zatopionych cerkwiach, o piosenkach i pieśniach, o tym, dlaczego przemyt jest sprawą kobiet… W drogę więc, na razie na kartkach książki, a jak się da – w realu, śladami autorki. Polecam!

Jako poleszuczka po prababce ze strony ojca takiej książce nie mogłam przepuścić, tym bardziej, ze od kilku lat żywo interesuję się kresami (polesiem) i czytam co się da w temacie.
Reportaże Pani Kondratiuk, zapadają w pamięć już od pierwszych stron, napisane przystępnym językiem, z ogromna empatią i wyczuciem. Znajdziemy w nich nie tylko suche fakty ale też piękne opisy: ludzi, miejsc oraz sporo dygresji na tematy obyczajowo-historyczne.

Magia Polesia, w takiej formie jaką chcielibyśmy ja widzieć jeszcze gdzieś pośród błot (wysychającej zresztą) Prypeci, czy Nobla jest i ma miejsca na kartach książki w słowach, piesniach, obyczajach tamtejszych ludzi.
Ale śpieszcie się, kto może nie tylko czytać, ale przede wszystkim zobaczyć, dotknąć, poczuć je na własnej skórze. 
 

Wyd. Paśny Buriat